Raad voor Strafrechtstoepassing en Jeugdbescherming

Raad voor Strafrechtstoepassing en Jeugdbescherming | Bonjo

Justitie gaat nog beter meeluisteren

Amsterdam – Het is een mooie term: gepersonaliseerd bellen. Het betekent dat er geen anonieme belkaarten meer zijn. Je krijgt als gedetineerde een belkaart op je naam. Dat maakt het mogelijk standaard alle telefoongesprekken naar buiten op te nemen. Behalve dan die naar geprivilegieerde personen zoals advocaten.

Hoewel we weten dat in de dagelijkse praktijk binnen gevangenissen ook advocatengesprekken nogal eens al of niet per ongeluk opgenomen worden.
‘Het is de bedoeling,’ zegt staatssecretaris Klaas Dijkhoff – dat daarmee voorkomen wordt dat criminele activiteiten uit de bajes worden geregeld. Overigens wordt er al standaard opgenomen, ondanks het feit dat de Raad voor Strafrechttoepassing en Jeugdbescherming, de RSJ, heeft geoordeeld dat de directeur van een PI voor iedere opname separaat toestemming moet geven en daarbij een belangenafweging moet maken. Dijkhoff sluit dat kort door te schrijven dat ‘met de invoering van gepersonaliseerd bellen het gericht uit- en afluisteren van gesprekken op persoonsniveau in plaats van op telefoontoestellen mogelijk wordt’.Verder maakt de invoering van gepersonaliseerd uitluisteren het mogelijk een op de persoon toegesneden afweging te maken voor het uitoefenen van toezicht’.

Goedkoper
Dit gebeurt allemaal bij het opnieuw aanbesteden van het bellen uit de bajesen. In de opdracht voor de aanbestedende bedrijven is opgenomen dat er met gepersonaliseerde kaart gebeld moet gaan worden. Een aantal jaren geleden hebben we van Bonjo een punt gemaakt van de kosten van het bellen met de Telio-kaarten. Dat heeft toen geleid tot een kleine bijstelling naar beneden qua prijs. We hopen erop dat het bellen goedkoper gaat worden. Overigens lijkt het de moeite waard bij het ministerie na te gaan of Bonjo op de lijst van geprivilegieerde instanties kan komen.

Gegevens: Onze Redactie; Categorie: Algemeen; Gepubliceerd: 14 September 2016

De zin en onzin omtrent niet verwijtbare positieve urinecontroles

Geen drugs, maar maanzaadbroodjes

Utrecht – Als klager in juli 2013 wordt overgeplaatst naar een strenger beveiligde inrichting wegens een positieve score op opiaten bij zijn urinecontrole (UC), stelt hij direct beroep in tegen deze beslissing. Kern van het beroep is erin gelegen dat hij geen drugs heeft gebruikt, maar dat hij in de periode voorafgaand aan de UC maanzaadbroodjes heeft gegeten.

In haar uitspraak overweegt de Raad voor Strafrechtstoepassing en Jeugdbescherming (RSJ) dat uit deskundigenberichten blijkt dat maanzaad de urine kan beïnvloeden en hierdoor positief gescoord kan worden op morfine of codeïne. Het beroep van klager wordt gegrond verklaard en hem wordt een tegemoetkoming aangeboden ter hoogte van honderdvijftig euro. Op grond van artikel 30 Penitentiaire Beginselenwet (Pbw) kan een gedetineerde worden onderworpen aan een UC om na te gaan of hij middelen die het gedrag beïnvloeden, heeft gebruikt. Daaronder vallen niet alleen middelen die zijn opgenomen in de Opiumwet, maar ook alcohol of medicijnen die niet zijn voorgeschreven door de medische dienst van de Penitentiaire Inrichting (PI). De directeur van de inrichting kan een gedetineerde aan een UC onderwerpen wanneer hij dit noodzakelijk acht in het belang van de handhaving van de orde of de veiligheid in de inrichting.

Hernieuwd onderzoek
Een UC kan ook worden bevolen in verband met de beslissing tot (over) plaatsing en in verband met de verlening van verlof (artikel 30, eerste lid, Pbw).
Als door het laboratorium wordt geconstateerd dat sprake is van het gebruik van gedragsbeïnvloedende middelen, wordt het onderzoek aan de gedetineerde bekendgemaakt. Bij een positieve UC wordt de gedetineerde gewezen op zijn recht om een hernieuwd onderzoek van de afgestane urine te laten plaatsvinden (artikel 30, tweede lid, Pbw). De kosten daarvan zijn voor rekening van de gedetineerde, tenzij uit het bevestigingsonderzoek blijkt dat geen sprake is van ongeoorloofd middelengebruik, dan zijn de kosten voor de PI.
Er zijn verscheidene omstandigheden die kunnen worden aangevoerd als verklaring voor een niet verwijtbare positieve UC. Theoretisch gezien is het mogelijk dat de gedetineerde tetrahydrocannabinol (THC) binnen heeft gekregen door het verblijf in een kleine ruimte met een blowende medegedetineerde. Uit jurisprudentie van de RJS blijkt echter dat het argument van passief meeroken weinig kans van slagen heeft. Dit is te meer het geval nu PI’s een zogenaamde ‘cut-off waarde’ hanteren. Indien de hoeveelheid drugs in de urine niet boven deze ondergrens uitkomt, dan resulteert dit in een UC uitslag die negatief is.

Grote gewichtsafname
Een positieve UC is weldegelijk mogelijk als gevolg van lichamelijke inspanning na een periode van rust. Tijdens de periode van rust nemen de organen THC op waarna de stof vrij komt in het bloed als deze persoon (intensief) gaat sporten. Ook grote gewichtsafname kan worden aangevoerd als reden voor een positieve UC uitslag. Doordat in korte tijd veel vetweefsel wordt afgebroken, kan het daarin opgeslagen THC in één keer vrijkomen. Een dergelijk geval deed zich voor in een zaak die twee jaar geleden speelde bij de RSJ. Klager – die een disciplinaire straf opgelegd had gekregen naar aanleiding van een positieve UC – ontkende bijgebruik van cannabis. Het Nederlands Forensisch Instituut (NFI) is in haar onderzoek uitgegaan van chronisch drugsgebruik, hetgeen volgens het NFI stapeling van THC in weefsels en vet heeft veroorzaakt. Bovendien was klager in een korte periode ruim 20 kilo afgevallen. Het NFI kon onder deze omstandigheden geen aanwijzingen vinden voor bijgebruik. Het beroep van klager werd gegrond verklaard.

Geen disciplinaire straf
Voor het antwoord op de vraag of is bijgebruikt, is meer nodig dan enkel de THC-waarde. Uit vaste jurisprudentie van de RSJ volgt dat niet de in de urine aangetroffen hoeveelheid cannabinoïde stoffen (de THC-waarde) bepalend is voor de vraag of de gedetineerde sinds de laatste UC heeft bijgebruikt, maar dat daarvoor de TNC/kreatinineratio bepalend is, afgezet tegen de eerder gemeten THC/kreatinineratio. Is voornoemde ratio niet bekend dan zijn er onvoldoende gegevens om de uitslag te kunnen beoordelen. De directeur mag in dat geval bij een positieve UC geen disciplinaire straf opleggen.
Een dergelijk geval deed zich voor in een zaak van een cliënt van ons kantoor. Na een negatieve UC heeft cliënt vier weken op bed gelegen wegens een slijmbeursontsteking. Daarna is cliënt fanatiek gaan sporten. Bij de daaropvolgende UC bleek zijn THC-gehalte te hoog, reden waarom cliënt een disciplinaire straf opgelegd heeft gekregen. Gemotiveerd is aangevoerd dat niet de THC-waarde, maar de TNC/kreatinineratio ratio bepalend is voor het antwoord op de vraag of is bijgebruikt. Nu die ratio in de twee voorgaande UC’s niet was bepaald, kon niet eenduidig worden beoordeeld of er al dan niet sprake was van bijgebruik en dus van strafwaardig gedrag. De beroepscommissie van de RSJ heeft het beroep van cliënt onlangs om deze reden gegrond verklaard.
Er zijn aldus verscheidene redenen waarom een positieve UC niet verwijtbaar kan worden geacht. Niet alleen moeten de testresultaten aan strikte voorwaarden voldoen, tevens kan een – op het eerste gezicht onwaarschijnlijk – alternatief scenario omtrent maanzaad uitkomst bieden.

Tesse Heijmerink is advocaat bij Van Schaik | Van Elst | Van Dam Advocaten in Utrecht.

Gegevens: Tesse Heijmerink; Categorie: Algemeen; Gepubliceerd: 13 September 2016

Aansluiting gemist (Vooraankondiging RSJ Congres 2016)

De Raad voor Strafrechtstoepassing en Jeugdbescherming (RSJ) organiseert op 13 oktober 2016 een congres over de problemen waar justitiabelen, ‘verwarde personen’ en jeugdigen in de Jeugdzorg mee te maken krijgen wanneer zij van het ene systeem (het gevangeniswezen, de tbs, de reclassering, de samenleving of een JeugdzorgPlus-instelling) overgaan – of juist niet kunnen overgaan – naar een ander systeem. Het (op tijd) verkrijgen van de zorg die nodig is en een succesvolle terugkeer in de samenleving vraagt om systemen die naadloos op elkaar aansluiten.

Het congres richt zich op medewerkers van gemeenten, (jeugd)reclasseringsorganisaties, het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, het ministerie van Veiligheid en Justitie, Dienst Justitiële Inrichtingen, JeugdzorgPlus-instellingen, inspecties, het Openbaar Ministerie, de Raad voor de Rechtspraak, belangenorganisaties voor gedetineerden en jongeren, Halt, de Raad voor de Kinderbescherming, wetenschappers, expertisecentra en adviescolleges.
Binnenkort kunt u zich online inschrijven voor dit congres en kunt u kennisnemen van het programma op de website www.rsj.nl.

Deze vooraankondiging is te downloaden in PDF. Klik hier

Pdf-documenten openen
Om pdf-bestanden te kunnen lezen en afdrukken hebt u een daarvoor geschikt programma nodig. Dergelijke programma’s bestaan voor verschillende besturingssystemen, zoals Windows, Mac OS en Linux. Ze zijn doorgaans gratis op het internet beschikbaar.