De Gevangenis Monologen is terug!
Ben jij ook aanwezig bij de Gevangenis Monologen 2?
Binnenkort start de Gevangenis Monologen 2, een reeks van 25 immersieve theatervoorstellingen over de wereld van detentie. Birgit Schuurman, Mingus Dagelet en Hamda Belgaroui schitteren in Gevangenis Monologen 2. Herman Koch en Christine Otten vertaalden het waargebeurde en inspirerende levensverhaal van de ex-gedetineerde Jack die na 14 jaar detentie vrij komt, naar het theater.
De vorige editie was met twee uitverkochte tournees in 2017 een groot succes.
De gevangenis Monologen is een indrukwekkende voorstelling die het inlevingsvermogen in client, dader en systeem versterkt. Naast een theatervoorstelling, bieden de makers een expositie over de toekomst van het gevangeniswezen en interactieve nabeschouwingen waar Jack zelf bij aanwezig is.
Beleef een bijzondere avond uit en wees er snel bij.
En voor meer informatie over de voorstelling: www.gevangenismonologen.nl
- Gegevens
- Stefan Huijboom
- Categorie: Algemeen
Denk er om: recht op gezondheidszorg is algemeen recht, ook voor gedetineerden
Amsterdam – In Nederland is het recht op gezondheidszorg een algemeen geldend recht. Dit geldt ook voor burgers die een vrijheidsstraf ondergaan. De penitentiaire inrichting is er voor verantwoordelijk dat deze zorg zo goed mogelijk aan de gedetineerden wordt aangeboden. De inrichting heeft namelijk namens de overheid een zorgplicht te vervullen.
Deze zorgplicht staat gecodificeerd in artikel 42 van de Penitentiaire beginselenwet. Hierin staat dat elke gedetineerde recht heeft op medische verzorging. Hieronder valt ook de tandheelkundige zorg. De tandheelkundige zorg waar de gedetineerde recht op heeft, bestaat uit de noodzakelijke zorg voor het gebit. Indien een gedetineerde bijvoorbeeld erg veel last heeft bij het kauwen van zijn voedsel, kan het noodzakelijk zijn dat er een tandheelkundige behandeling wordt gedaan om dit probleem te verhelpen. Er bestaan gevallen dat de tandheelkundige behandeling die de gedetineerde wenst, in de ogen van de tandarts niet noodzakelijk is. Het verschil tussen het wel of niet noodzakelijk zijn van een tandheelkundige behandeling heeft gevolgen voor de mate van vergoeding van de behandeling door het ministerie van Veiligheid en Justitie.
Per geval
Wat betreft kosten voor medische behandelingen in de PI geldt het volgende: de basiszorgverzekering van de gedetineerde wordt tijdens detentie stopgezet. De reden hiervoor is dat de gedetineerde geen premie hoeft te betalen en het gevolg hiervan is dan ook dat de gedetineerde geen zorgtoeslag ontvangt. De basiszorgverzekering blijft dus wel bestaan, maar er kunnen geen rechten aan worden ontleend ten tijde van de detentie. Indien de gedetineerde beschikt over een aanvullende zorgverzekering moet er wel premie doorbetaald worden, tenzij de gedetineerde de zorgverzekeraar verzoekt om deze verzekering ook op te schorten. De medische afdeling van de penitentiaire inrichting bepaalt per geval of de behandeling noodzakelijk is. Indien een medische behandeling noodzakelijk is zal het ministerie van Veiligheid en Justitie dit vergoeden uit een collectieve verzekering. Indien er wordt geoordeeld dat de gedetineerde, door het ontbreken van enige noodzaak, geen recht heeft op tandheelkundige zorg zal de gedetineerde deze kosten zelf moeten betalen.
Verzoekbriefje
De allereerste stap voor een gedetineerde om in aanmerking te komen voor een (medische/tandheelkundige) behandeling, is het invullen van een verzoekbriefje om de medische dienst te kunnen spreken. Tijdens dit gesprek heeft de gedetineerde de mogelijkheid om het probleem aan de desbetreffende (tand)arts in de penitentiaire inrichting voor te leggen. Als hier vervolgens niet het gewenste resultaat mee wordt geboekt, in de ogen van de gedetineerde, kan de gedetineerde bij ons terecht om het probleem te bespreken en zoeken wij naar een passende oplossing. Ook indien er geen gehoor wordt gegeven aan een dergelijk verzoekbriefje van de gedetineerde, kunnen wij gaan onderzoeken wat we voor de gedetineerde kunnen betekenen. Denk er om: Het recht op gezondheidszorg is immers een algemeen recht die ook aan de gedetineerden toekomt.
Emilie Peek is sinds kort als medewerker bij het Juridisch Spreekuur Gedetineerden begonnen in Amsterdam. Na verschillende spreekuren met gedetineerden te hebben gelopen kwam zij erachter dat er een aantal onderwerpen in de spreekuren vaak terugkomt. Zo zijn er meerdere keren vragen gesteld over de rechten die de gedetineerden hebben ten aanzien van de medische dienst, specifiek op het gebied van de tandheelkundige zorg. Voorbeelden van vragen zijn bijvoorbeeld: ‘Mijn gebit is heel slecht, wat kan hieraan gedaan worden tijdens mijn detentie?’Of :‘In welke mate kan ik aanspraak maken op mijn zorgverzekering als ik een behandeling aan mijn gebit nodig heb of wens?’
- Gegevens
- Emilie Peek
- Categorie: Algemeen
Incassobureau CJIB trekt grote broek aan
Amsterdam – In de Nieuwsbrief ‘Re-integratie (ex-) gedetineerden’ staat een verhaal over hoe bekeuringen van het Centraal Justitieel Incassobureau kunnen worden betaald. Een mooi verhaal, waarvan het realiteitsgehalte wel erg ver te zoeken is. Het accent ligt op spoedbetalingen. Een paar citaten eruit: ‘Nuttige informatie voor gedetineerden die hun verblijf in de PI willen inkorten.’ Die kunnen dat doen door spoedbetalingen. Nergens wordt duidelijk hoe uit de PI spoedbetalingen zijn te doen.
Een ander citaat: ‘Voor een onmiddellijke invrijheidstelling moet de PI aan de gedetineerde doorgeven wat de openstaande bedragen zijn inclusief de bijhorende CJIB-nummers.’ De schrijvers van het stukje in de Nieuwsbrief hebben duidelijk geen idee hoe dat in een PI werkt, qua bureaucratie. Moet de casemanager dat doen? En waar staan die gegevens in de PI opgeslagen?
Gemiste kans
Het aller ingewikkeldst is nog hoe je uit de PI spoedbetalingen kunt doen. Via een computer die er niet is? Hoe is een bank te bereiken uit de PI? En kan uit de PI een rekening worden geopend? Nog niet zo lang geleden hebben we een rondje langs banken gemaakt of het mogelijk is uit een PI een bankrekening te openen. Bij ABN/ Amro een kansloze zaak, bij de ING wat minder kansloos, maar wel ingewikkeld. Heel recent kregen we het bericht binnen dat in de PI Roermond en de PI Sittard een gedetineerde niet naar buiten mocht om bankzaken te regelen. Daar had hij verlof voor nodig en dat kreeg hij niet. Want hij had er geen recht op. Als DJI faciliteiten zou gaan bieden in de PI’s om betalingen te kunnen regelen, als DJI met banken afspraken zou kunnen en willen maken om de spoedbetalingen te kunnen doen, zoals het CJIB voorstelt, dan zou deze mogelijkheid voor gedetineerden een optie zijn. Tot zolang alleen voor mensen die buiten zijn. Een gemiste kans.
- Gegevens
- Onze Redactie
- Categorie: Algemeen
Vrijwilligers als taaltrainers
Den Haag – Onder gevangenen komt laaggeleerdheid dikwijls voor. De Dienst Justitiële Inrichtingen (DJI) en de Stichting Lezen en Schrijven hebben daarom de handen in elkaar geslagen.
Ze hebben het programma Taal voor het Leven ingezet in gevangenissen. In eerste instantie als proeftuin in De Schie, Zoetermeer, Lelystad en Nieuwegein. Daartoe worden geschoolde vrijwilligers als taaltrainers ingezet. Ze worden taaltrainers die begeleid worden door professionele docenten. In de PI’s zijn dat de onderwijsmensen van de inrichting.
Het begint in de gevangenissen met het opsporen en in beeld brengen van de laaggeleerdheid. Dat kan door een intakegesprek bij de KVV-training, het kan ook doordat iemand zichzelf aanmeldt. Het kan ook doordat iemand anders denkt: ‘Die is laaggeletterd’, laat ik hem of haar eens aanmelden. Dan is er ook nog de Taalmeter. Een online screening van de taalbeheersing. De Taalmeter staat op de Digitale Werkplek Justitiabelen. In de meeste inrichtingen wordt de taalmeter standaard voorafgaand aan de reflector afgenomen. Dit is een mooi initiatief. Mogelijk zijn er vrijwilligers die er iets voor voelen ook op dit onderwerp in de gevangenissen actief te zijn.
- Gegevens
- Onze Redactie
- Categorie: Algemeen
Justitie gaat nog beter meeluisteren
Amsterdam – Het is een mooie term: gepersonaliseerd bellen. Het betekent dat er geen anonieme belkaarten meer zijn. Je krijgt als gedetineerde een belkaart op je naam. Dat maakt het mogelijk standaard alle telefoongesprekken naar buiten op te nemen. Behalve dan die naar geprivilegieerde personen zoals advocaten.
Hoewel we weten dat in de dagelijkse praktijk binnen gevangenissen ook advocatengesprekken nogal eens al of niet per ongeluk opgenomen worden.
‘Het is de bedoeling,’ zegt staatssecretaris Klaas Dijkhoff – dat daarmee voorkomen wordt dat criminele activiteiten uit de bajes worden geregeld. Overigens wordt er al standaard opgenomen, ondanks het feit dat de Raad voor Strafrechttoepassing en Jeugdbescherming, de RSJ, heeft geoordeeld dat de directeur van een PI voor iedere opname separaat toestemming moet geven en daarbij een belangenafweging moet maken. Dijkhoff sluit dat kort door te schrijven dat ‘met de invoering van gepersonaliseerd bellen het gericht uit- en afluisteren van gesprekken op persoonsniveau in plaats van op telefoontoestellen mogelijk wordt’.Verder maakt de invoering van gepersonaliseerd uitluisteren het mogelijk een op de persoon toegesneden afweging te maken voor het uitoefenen van toezicht’.
Goedkoper
Dit gebeurt allemaal bij het opnieuw aanbesteden van het bellen uit de bajesen. In de opdracht voor de aanbestedende bedrijven is opgenomen dat er met gepersonaliseerde kaart gebeld moet gaan worden. Een aantal jaren geleden hebben we van Bonjo een punt gemaakt van de kosten van het bellen met de Telio-kaarten. Dat heeft toen geleid tot een kleine bijstelling naar beneden qua prijs. We hopen erop dat het bellen goedkoper gaat worden. Overigens lijkt het de moeite waard bij het ministerie na te gaan of Bonjo op de lijst van geprivilegieerde instanties kan komen.
- Gegevens
- Onze Redactie
- Categorie: Algemeen
De zin en onzin omtrent niet verwijtbare positieve urinecontroles
Geen drugs, maar maanzaadbroodjes
Utrecht – Als klager in juli 2013 wordt overgeplaatst naar een strenger beveiligde inrichting wegens een positieve score op opiaten bij zijn urinecontrole (UC), stelt hij direct beroep in tegen deze beslissing. Kern van het beroep is erin gelegen dat hij geen drugs heeft gebruikt, maar dat hij in de periode voorafgaand aan de UC maanzaadbroodjes heeft gegeten.
In haar uitspraak overweegt de Raad voor Strafrechtstoepassing en Jeugdbescherming (RSJ) dat uit deskundigenberichten blijkt dat maanzaad de urine kan beïnvloeden en hierdoor positief gescoord kan worden op morfine of codeïne. Het beroep van klager wordt gegrond verklaard en hem wordt een tegemoetkoming aangeboden ter hoogte van honderdvijftig euro. Op grond van artikel 30 Penitentiaire Beginselenwet (Pbw) kan een gedetineerde worden onderworpen aan een UC om na te gaan of hij middelen die het gedrag beïnvloeden, heeft gebruikt. Daaronder vallen niet alleen middelen die zijn opgenomen in de Opiumwet, maar ook alcohol of medicijnen die niet zijn voorgeschreven door de medische dienst van de Penitentiaire Inrichting (PI). De directeur van de inrichting kan een gedetineerde aan een UC onderwerpen wanneer hij dit noodzakelijk acht in het belang van de handhaving van de orde of de veiligheid in de inrichting.
Hernieuwd onderzoek
Een UC kan ook worden bevolen in verband met de beslissing tot (over) plaatsing en in verband met de verlening van verlof (artikel 30, eerste lid, Pbw).
Als door het laboratorium wordt geconstateerd dat sprake is van het gebruik van gedragsbeïnvloedende middelen, wordt het onderzoek aan de gedetineerde bekendgemaakt. Bij een positieve UC wordt de gedetineerde gewezen op zijn recht om een hernieuwd onderzoek van de afgestane urine te laten plaatsvinden (artikel 30, tweede lid, Pbw). De kosten daarvan zijn voor rekening van de gedetineerde, tenzij uit het bevestigingsonderzoek blijkt dat geen sprake is van ongeoorloofd middelengebruik, dan zijn de kosten voor de PI.
Er zijn verscheidene omstandigheden die kunnen worden aangevoerd als verklaring voor een niet verwijtbare positieve UC. Theoretisch gezien is het mogelijk dat de gedetineerde tetrahydrocannabinol (THC) binnen heeft gekregen door het verblijf in een kleine ruimte met een blowende medegedetineerde. Uit jurisprudentie van de RJS blijkt echter dat het argument van passief meeroken weinig kans van slagen heeft. Dit is te meer het geval nu PI’s een zogenaamde ‘cut-off waarde’ hanteren. Indien de hoeveelheid drugs in de urine niet boven deze ondergrens uitkomt, dan resulteert dit in een UC uitslag die negatief is.
Grote gewichtsafname
Een positieve UC is weldegelijk mogelijk als gevolg van lichamelijke inspanning na een periode van rust. Tijdens de periode van rust nemen de organen THC op waarna de stof vrij komt in het bloed als deze persoon (intensief) gaat sporten. Ook grote gewichtsafname kan worden aangevoerd als reden voor een positieve UC uitslag. Doordat in korte tijd veel vetweefsel wordt afgebroken, kan het daarin opgeslagen THC in één keer vrijkomen. Een dergelijk geval deed zich voor in een zaak die twee jaar geleden speelde bij de RSJ. Klager – die een disciplinaire straf opgelegd had gekregen naar aanleiding van een positieve UC – ontkende bijgebruik van cannabis. Het Nederlands Forensisch Instituut (NFI) is in haar onderzoek uitgegaan van chronisch drugsgebruik, hetgeen volgens het NFI stapeling van THC in weefsels en vet heeft veroorzaakt. Bovendien was klager in een korte periode ruim 20 kilo afgevallen. Het NFI kon onder deze omstandigheden geen aanwijzingen vinden voor bijgebruik. Het beroep van klager werd gegrond verklaard.
Geen disciplinaire straf
Voor het antwoord op de vraag of is bijgebruikt, is meer nodig dan enkel de THC-waarde. Uit vaste jurisprudentie van de RSJ volgt dat niet de in de urine aangetroffen hoeveelheid cannabinoïde stoffen (de THC-waarde) bepalend is voor de vraag of de gedetineerde sinds de laatste UC heeft bijgebruikt, maar dat daarvoor de TNC/kreatinineratio bepalend is, afgezet tegen de eerder gemeten THC/kreatinineratio. Is voornoemde ratio niet bekend dan zijn er onvoldoende gegevens om de uitslag te kunnen beoordelen. De directeur mag in dat geval bij een positieve UC geen disciplinaire straf opleggen.
Een dergelijk geval deed zich voor in een zaak van een cliënt van ons kantoor. Na een negatieve UC heeft cliënt vier weken op bed gelegen wegens een slijmbeursontsteking. Daarna is cliënt fanatiek gaan sporten. Bij de daaropvolgende UC bleek zijn THC-gehalte te hoog, reden waarom cliënt een disciplinaire straf opgelegd heeft gekregen. Gemotiveerd is aangevoerd dat niet de THC-waarde, maar de TNC/kreatinineratio ratio bepalend is voor het antwoord op de vraag of is bijgebruikt. Nu die ratio in de twee voorgaande UC’s niet was bepaald, kon niet eenduidig worden beoordeeld of er al dan niet sprake was van bijgebruik en dus van strafwaardig gedrag. De beroepscommissie van de RSJ heeft het beroep van cliënt onlangs om deze reden gegrond verklaard.
Er zijn aldus verscheidene redenen waarom een positieve UC niet verwijtbaar kan worden geacht. Niet alleen moeten de testresultaten aan strikte voorwaarden voldoen, tevens kan een – op het eerste gezicht onwaarschijnlijk – alternatief scenario omtrent maanzaad uitkomst bieden.
Tesse Heijmerink is advocaat bij Van Schaik | Van Elst | Van Dam Advocaten in Utrecht.
- Gegevens
- Tesse Heijmerink
- Categorie: Algemeen
Elke dag de auto doorzocht, elke dag staande gehouden en gecontroleerd, mag dit? Neen
Den Haag – Het gebeurt daadwerkelijk. Wie op de lijst van de politie staat als ‘boef’, wordt elke dag gecontroleerd, gefouilleerd en wordt zijn auto doorzocht. Dat alles zonder toestemming.
Komt de zaak bij de rechter dan volgt er geheid een proces-verbaal (PV) – uiteraard ambtsedig opgemaakt – dat er sprake is van een gegeven toestemming. Deze situatie is heel herkenbaar voor een ieder. Zeker voor personen met een strafblad. Laatst nog bij de mediazaak ‘jeugd inbrekersbende in Den Haag’. Opvallend in die zaak was dat te pas en te onpas de cliënten werden staande gehouden, gefouilleerd en dat hun auto’s werden doorzocht. Bij het vinden van een koevoet volgde snel een PV, ambtsedig, met een toestemming hierin opgenomen. Dit alles vond een jaar lang plaats.
Willekeurige controles van personen is verboden. Dit heet détournement de pouvoir. Met andere woorden: misbruik van bevoegdheden. Relevant is dat je als burger dit kan bewijzen. Advies: film de politie bij een controle. Pak de mobiel en film van begin tot einde: het moment van staande houden tot en met het moment van wegrijden van de politie. Zeg ook uitdrukkelijk dat de agent niet in de auto mag kijken. Nooit twijfelen, maar geen toestemming geven. Hoogstwaarschijnlijk zullen de agenten dreigen met het in beslag nemen van de auto. In het ergste geval moet er een teruggave worden gevraagd bij de officier van justitie. Echter geef nooit toestemming om de auto te doorzoeken. Zelfs als zeker is dat er niets bijzonders in de auto ligt.
HIT-teams
In de regio’s bestaan er speciale teams van de politie, ook wel aangeduid als HIT-team. Deze teams vragen bij de wijkagenten en bij de surveillancediensten informatie op over bepaalde personen. Het is zelfs zo ver dat in vele politiebureaus foto’s hangen van personen die ‘extra in de gaten gehouden moeten worden’. De vraag is natuurlijk of dit allemaal mag. Het antwoord is ‘neen’. Maar bewijs van uit de verdediging is noodzakelijk. Anders volgt er weer het beroemde PV met daarin dat alles volgens de regels is gelopen. Niet-ontvankelijkheid dreigt immers voor het Openbaar Ministerie (OM) als blijkt dat er sprake is van détournement de pouvoir. Als in het voorbereidend onderzoek dusdanige fouten worden gemaakt, dan kan de rechter bij een goed en onderbouwd verweer van de advocaat, overgaan tot niet-ontvankelijkheid van het OM of oordelen dat er sprake is van bewijsuitsluiting.
Schroevendraaier
In de Haagse ‘jeugdbendezaak’, zoals de media dit noemde, heeft de rechtbank geoordeeld dat er geen sprake was van niet-ontvankelijkheid van het OM, ondanks een jaar lang ten onrechte staande houden, fouilleren en controleren van personen. De rechtbank meende dat er sprake was van verdenking aan strafbare feiten. Cliënt zou al verdachte zijn, dus dan mag het, aldus de rechtbank. Echter de rechtbank is in die mega-zaak er volledig stilletjes aan voorbijgegaan dat het dusdanig controleren van cliënt plaatsvond vóórdat cliënt verdachte was. Dat is dus niet toegestaan. Belangrijk is dat de verdediging die controles kan bewijzen. Als niet-ontvankelijkheid van het OM niet volgt, dan kan nog altijd bewijsuitsluiting plaatsvinden. De schroevendraaier in de auto mag dan niet worden gebruikt als bewijs.
Irma Groenendijk is strafrechtadvocaat in den Haag.
- Gegevens
- Irma Groenendijk
- Categorie: Algemeen
Groot internationaal onderzoek naar vrijwilligerswerk in gevangeniswezen
Parijs – ‘Waar gaat het naar toe met het vrijwilligerswerk in het gevangeniswezen?’ Dat is dit jaar de centrale vraag in een onderzoek van de Frans Duitse organisatie Forum Européen de Politique Criminelle applique (Groupe Europe). Een en ander is onlangs besloten op een bijeenkomst in Parijs.
Vastgesteld is dat er steeds minder om individueel bezoek wordt gevraagd. Daar staat tegenover dat vrijwilligers op meer en meer fronten worden ingezet, zoals Buddy’s, Reintegratiecentra en het vervoer van kinderen, enzovoorts.
In Frankrijk wordt nu bekeken hoe de vrijwilligers van de Association Nationale de Visiteurs de Prison (ANVP) vrijwilligers kunnen inzetten bij het begeleiden van mensen met enkelbanden. In Nederland is dat het werk van de Reclassering. Het onderzoek zal in de vorm van een enquête over het werk en de ervaringen van de ‘gewone bezoeker’ geschieden. Dat gebeurt in vijf landen. Het enquêteformulier wordt met de Universiteit van Lille samengesteld. Het formulier zal begin september naar de leden van de bezoekersgroepen worden gezonden. In november zal in het Duitse Speyer in Baden-Württemberg worden geëvalueerd door het Europaische Forum für angewandte Kriminalpolitik, zoals het forum in het Duits heet en waarbij ook verwante Belgische en Engelse organisaties zijn aangesloten. Voor Bonjo is daarbij aanwezig voorzitter Roselyne Oudenampsen-Joyal.
- Gegevens
- Onze Redactie
- Categorie: Algemeen
Door versoberingen recordhoogte van de aantallen zelfmoord in gevangenissen
Een ministerie in verval
Den Bosch – De minister van Veiligheid en Justitie wordt sinds 2010 geleverd door de VVD, een partij die ‘justitie en veiligheid, opsporing en vervolging’ hoog in haar vaandel heeft staan. Ivo Opstelten, een VVD’er in hart en nieren, bezette tussen 2010 en 2015 de belangrijke post van justitie en was verantwoordelijk voor de invoering van onze ‘nationale politie’. Het doel dat werd nagestreefd met de invoering van dit nationale korps was het volgende: ‘De nationale politie moet de politie beter in staat stellen invulling te geven aan de eisen die de maatschappij stelt, bijvoorbeeld door vermindering van bureaucratie, minder bestuurlijke drukte en effectievere opsporing.’
Nu na 6 jaren VVD-bewind, met de verkiezingen in zicht, is het tijd om de balans op te maken. Wat zijn nu de resultaten van het als ‘speerpunt van VVD-beleid’ gepresenteerde inspanningen?
De Telegraaf kopt op 23 november vorig jaar: ‘Nationale Politie is mislukking’. In het artikel wordt niet zomaar de eerste de beste politicus geciteerd die vanuit partijbelang de aanval op de VVD wil openen en zodoende een gekleurde mening verkondigd. Nee, niemand minder dan de (voormalige) top van het openbaar ministerie Dato Steenhuis verwoordt zijn bezorgdheid helder en duidelijk in het programma EenVandaag. ‘De nationale Politie is ‘failliet’ constateert hij. ‘De opsporing van misdrijven is onder de maat, politiepersoneel is massaal ziek, de korpschef stapt vervroegd op en de organisatie wordt geplaagd door affaires…’ Hij constateert dat het ‘niet goed gaat bij de Nationale Politie’ en adviseert te stoppen en opnieuw te beginnen.
Andere signalen
De andere VVD-minister, Ard van der Steur, opvolger van Ivo Opstelten, sluit zich vervolgens bij genoemde kritiek aan. Hij maakte in de zomer van 2015 al bekend dat de ‘grootste reorganisatie ooit bij de politie in zwaar weer verkeerde en twee keer zo duur zou worden dan begroot.’ En dan hebben we het dus over een (gepland) budget van maar liefst 230 miljoen euro dat nu verhoogd moet worden naar 460 miljoen euro.
Ondanks deze enorme extra kapitaalinjectie wordt dan nog medegedeeld door minister Van der Steur dat de beoogde ‘efficiëntiewinst’ die geboekt zou moeten worden door de enorme reorganisatie nog wel zeker 2,5 jaar op zich laat wachten. Dat die efficiëntie binnen de politieorganisatie inderdaad te wensen overlaat, blijkt ook uit andere signalen in de justitie keten. Waar in 2005 nog ruim 25 procent van de zaken werden opgelost (in totaal 339.161 misdrijven), was dat in 2013 nog geen 22,5 procent (244.079 misdrijven). Maar ondanks deze steeds maar dalende efficiëntie van politie en justitie heeft de opvolger van Ivo Opstelten, onze huidige minister Ard van der Steur, besloten om het budget van ‘s lands enige (vrijwel enige moet ik zeggen) forensische opsporings-instituut met maar liefst 13 procent te verminderen.
Draconische bezuinigingen
Ondanks de lessen die getrokken kunnen worden uit het falen van diens voorganger, de vele niet waargemaakte (efficiëntie) beloften belooft ook deze VVD’er weer dat ondanks de bezuinigingen de kwaliteit gewoon gehandhaafd blijft. Letterlijk liet Van der Steur in de media weten dat hij ‘verzekerde dat het werk van het NFI op peil blijft.’ Van een budget van circa 80 miljoen euro moet het NFI al haar werk straks verrichten met maar 59 miljoen. Het resultaat zal echter zijn dat de wachtlijsten voor technische onderzoeken, opgedragen door de rechterlijke macht al dan niet op verzoek van de verdediging, maanden langer op zich zullen laten wachten. En dat de efficiëntie in de strafrecht keten alleen maar zal teruglopen. Over de draconische bezuinigingen op gevangenispersoneel heb ik het dan nog niet eens gehad. Versoberingen die de aantallen zelfmoord in onze gevangenissen tot een record hoogte hebben doen stijgen. Dan zal ik maar niet beginnen over de aangekondigde bezuinigingen op de advocatuur die er in feiten op neer komen dat een advocaat nog slechts maar circa 900 uren aan pro deo zaken per jaar mag werken. Wie die pro deo strafzaken daarna dan moeten gaan doen is mij een raadsel… Een ieder die de werkzaamheden van justitie en veiligheid een warm hart toedragen moeten dus nog eens goed achter hun oren krabben alvorens ze in het voorjaar van 2017 naar de stembus gaan…
Arthur van der Biezen, advocaat in Den Bosch
- Gegevens
- Arthur van der Biezen
- Categorie: Algemeen
Psycholoog en onderzoeker Van der Helm wil leefklimaat meten, om het te verbeteren
Leiden – Peer van der Helm, psycholoog en onderzoeker. Lector Residentiële Jeugdzorg aan de Hogeschool Leiden. Ik ging bij hem langs op zijn hogeschool. Ik was eerder in Teylingereind geweest, een Justitiële Jeugd Inrichting (JJI) en ik was benieuwd naar de gedachten achter de nieuwe aanpak in de JJI’s. Ik had een mooi stel vragen bedacht. Daar ben ik niet aan toegekomen. Van der Helm had uit zichzelf veel te vertellen.
Zijn verhaal begint al in 2007. Toen verscheen er een vernietigend rapport van de Inspectie voor de Jeugdzorg over de situatie in de jeugdgevangenissen. Dat moest anders en beter zoals zo vaak dingen anders en beter moeten na weer een vernietigend inspectierapport. Om echt te weten of dingen beter gaan, moet je kunnen meten. En dus moest er een meetinstument komen. Dat heeft Van der Helm ontwikkeld. Een vragenlijst over het leefklimaat met zesendertig items. Gevalideerd en wel. Dat wil zeggen dat er gemeten wordt wat het instrument zegt te meten.
Huisje, boompje, beestje
Zo kwamen we weer terecht bij Teylingereind. Die wilden het als meetinstrument gebruiken om de kwaliteit van het werk daar te meten en te verbeteren.
In essentie gaat het ook bij jeugdige delinquenten om eenvoudige zaken. ‘Zorg voor een goed leefklimaat’. Wat je wil is ‘dat cliënten erop vooruitgaan’. Niet voor niks heet het proefschrift waarop Van der Helm is gepromoveerd: ‘First do not harm’, vrij vertaald: ‘Doe als eerste geen kwaad’, een belangrijk principe, juist in detentie.
Van der Helm doceert verder. ‘Het gaat niet om het meetinstrument. De opdracht die je hebt is of je het klimaat kunt verbeteren’. Niet alleen in JJI’s. Ook in gewone gevangenissen, bij tbs’ers, in PPC’s. Overal dus waar sprake is van detentieomstandigheden. ‘Je moet het klimaat regelmatig meten, maar het dan vooral terugkoppelen naar de leefgroep en in gesprek gaan’. Als je dat dan goed en consequent doet, zo leer ik, verbetert vanzelf het leefklimaat. Maar dat moet je dan wel doen met alle op de groep betrokkenen, inclusief de gedetineerden, de cliënten of hoe je dat wil noemen. ‘Het contact tussen medewerkers en ingeslotenen is essentieel. Ingeslotenen moeten leren beter met agressie om te gaan en medewerkers kunnen hun daarbij helpen’. Voor de meesten van hen geldt dat ze straks buiten weer ‘gewoon willen zijn’, huisje, boompje, beestje.
Een tussenvraag van mij gaat over die jongens zoals een aantal jongens uit de top 600 in Amsterdam. Geldt al dit bovenstaande ook voor hen? Neen, eigenlijk niet. Een aantal kom je nauwelijks meer in JJI’s tegen. Onzichtbaar voor de bovenwereld, die zijn al te ver heen. Te veel geld, drugs en luxe. Te veel aandacht voor en van meiden. Het is trouwens op het ogenblik stil met die top 600. Te veel doden al.
Straffen helpt niet
Een ander uitstapje dat ik mezelf voorgenomen had, ging richting belonen en straffen. Als voorbeeld gebruikte ik de Glen Mills instelling die erop ingericht was, op belonen en vooral straffen. Straffen helpt niet, daar is Van der Helm duidelijk over. ‘Iemand van zijn vrijheid beroven is al straf genoeg’.
Hij wijst me erop dat veel ingeslotenen licht verstandelijk beperkt zijn. Voor hen is het belangrijk dat ‘er een goed pedagogisch klimaat is’ dat veiligheid en voorspelbaarheid geeft. Zoals in alle pedagogische settingen. JJI’s zijn daarin niet anders.’ Een pedagogisch klimaat houdt veiligheid in. Bij onveiligheid komt de groepsdynamiek onder druk te staan’. Dus moeten de medewerkers in staat zijn, dat veilige klimaat te regelen. ‘Als medewerkers zich niet goed gedragen, dan gaat het niet goed’.
Van der Helm komt met een voorbeeld van de JJI Lelystad als voorbeeld hoe dingen kunnen veranderen. In twee leefgroepen ging het daar niet goed.. ‘Het waren net bunkers. De oplossing: een coach op de teams in beide leefgroepen’. En meten of er verbetering op treedt. Medewerkers en jongeren gingen weer met elkaar aan de slag, het klimaat verbeterde sneller dan van der Helm had durven hopen. En werken volgens de pedagogische invalshoek. Dat werkte. Doet mij toch wel weer erg denken aan mijn lang geleden verleden in het onderwijs met moeilijke kinderen. De sleutel is eigenlijk heel eenvoudig. Goed opgeleide medewerkers zorgen voor contact en een goed klimaat. Een pedagogisch klimaat. En laten zien dat er winst is. Dat gebeurt nu door te meten.
Terug bij af
Het brengt ons aan het eind van het gesprek op de nazorg. Dat had ikzelf niet voorbereid, maar Van der Helm komt er mee. Het zit hem duidelijk nogal hoog. De nazorg slaat vaak niet aan. ‘Dan zijn we terug bij af.’ Op papier deugt het allemaal. Maar in de praktijk vallen jongeren ‘die 18 jaar of ouder zijn in een gat. De gemeenten willen het niet financieren’. Een gevolg is dat er pas wordt opgetreden ‘als er crisis is’. ‘Geen beschermd wonen, geen beschermd werken’. Allemaal te duur en dus niet beschikbaar.
Van der Helm kan ook dromen. Hij ziet dan de JJI’s verdwijnen en daarvoor in de plaats komen ‘kleinschalige voorzieningen in de wijken’. Kleinschaligheid dus in plaats van schaalvergroting. Naar het voorbeeld kun je zeggen van Buurtwerk. Alles dicht in de buurt, kleine gemeenschappen waar aandacht is voor de pedagogische situatie. Geen ommuurde complexen zoals nu het geval is, wat de omgeving meteen onpersoonlijk en bedreigend maakt. Wonen, werken, omgevingen alles mensvriendelijk en dus kindvriendelijk. Als we toch dromen: organiseer het voor detentie voor de grote mensen ook op zo’n manier, zodat terugkeer naar de samenleving makkelijker gaat, vooral als het gaat om wonen, werken en begeleiding daarbij.
- Gegevens
- Jaap Brandligt
- Categorie: Algemeen